Tekkeden Kerametler 22- Deveciler Kabristanı Katliamı

Yazar : Ahmet H. Çakıcı Tarih : 18 Mar 2008 0 yorum

İrfandan Damlalar 22: Deveciler Kabristanı Katliamı

Yaşı yetmişleri bulmuş beyefendi ne yaşını ne de çevredekilerin endişeli bakışlarını umursayarak ağaca iyice yanaştırılmış merdivene tırmandı. Yağmur gelmeden dutun toplanması lazım. Biliyor ki,  yağmuru yiyen dutun hem lezzeti kaçar, hem kurtlanır.

Sert ama dalı kırmayacak darbelerle sallanan dallardan yere indirilen dutlar, dört kişinin gererek tuttuğu savanlarda toplanıyor. Toplanan dutlardan, toplayıcılara ve seyredenlere pay ayrıldıktan sonra kalanlar, biraz misafirlere ikram, biraz da pekmez niyetiyle çer çöpünden ayıklanıyor.


Devamını Oku »

Tekkeden Kerametler - 21 "Bire Doğaan! Bire Doğaan!"

Yazar : Ahmet H. Çakıcı Tarih : 17 Mar 2008 0 yorum

Adını çok bilinen bir rivayetten biliyoruz:

Kosova Savaşında ağır bir yenilgi alan Haçlı Birliği yedi sene sonra, intikam için yeniden yola çıkar. Osmanlıyı Balkanlardan atıp bu beladan tamamen kurtulma niyetindeki, Avrupa’nın tüm devletlerinden teşkil edilmiş ordunun başında Macar Kralı Sigsmund vardır. Meydana getirilen 120 bin neferlik ordu, bugün Bulgaristan’la Romanya arasında sınır olan Tuna Nehrinin Bulgaristan kıyısında kurulmuş Plevne şehrine yakın bir kalenin önüne kadar gelir. Niğbolu Kalesi denen kalenin beyi Doğan Beydir ve yanında serden geçmiş 6000 civarında yeniçeri ve akıncı vardır.   

Kuşatma sürerken bir atlı Haçlı ordusunun saflarını “yıldırım” gibi yarar. At kalenin önünde durduğunda binicisi kaleye doğru seslenir; “Bire Doğaaan! Bire Doğaaan”. Gelen Osmanlının “Yıldırım” lakaplı sultanı 1. Bayezid’dir.

Devasa Haçlı ordusunu 1 haftadan fazla oyalayarak, hem Osmanlıya ordu toplama fırsatı veren hem bu devasa ordunun geçtiği yerlerde yaptığı talandan köyleri, kasabaları kurtaran komutan, seferlerde aldığı birçok yaradan dolayı adı “Yaralı Doğan’a” çıkmış namlı bir akıncı beyidir. 1. Murat’la Kosova Savaşında bulunmuş ve kendini orada göstermiştir.

Doğan Bey yaşını alınca Bursa’ya yerleşir ve orada vefat eder (H:796-M:1336). Adına yaptırılan cami ve kabristan harap olup sit durumundan çıktıkları gerekçesi ile 1995 yılında kamulaştırılıp gayb edilmiş olsa da bir binanın bahçesine sığınmış kabri ve bölgeye verdiği “Doğan Bey” ismi yağmadan kurtulmuştur.

Doğanbey Mahallesine komşuluk eden mahalle I. Beyazıt döneminde birçok vakfın kuruculuğunu ve yöneticiliğini yapan Pir Mehmet Beyin oğlu Sinan Beyin ismini taşır. Sinan Bey, İstanbul Saraçhanede yaptırdığı gibi Bursa’da da bir cami yaptırmış, dünya serüvenini bitirip ebedi yurduna bu caminin avlusunda çekilmiş, mahalle de Sinan Beyin lakabına binaen Kiremitçi Sinan Bey Mahallesi diye anılır olmuştur. Geniş kubbeli olarak inşa edilmiş cami 1955’te hala hizmet veren bir cami iken sonraki yıllarda Vakıflar idaresi eli ile yıkılıp arazisi satılmıştır. Bu günlerde modern bir üslupla yapılıp aynı isimle anılan yeni camide, caminin aslına dair hiç iz kalmamıştır.

Doğan Bey ve Kiremitçi Sinan mahallelerinin yanı başlarındaki komşuları ise Sultan Çelebi Mehmet’in sütannesi Daye Hatun’un ismini taşır. Daye Hatun’un mahallede yaptırdığı bir camiye atfen Bursa şivesi ile Taya Kadın diye anılıyor bu semt.


Ulu Caminin kuzeyinde yer alan bölge, hemen yanı başlarındaki Kırcaali Mahallesinin isminden de anlaşılabileceği gibi daha çok Balkan muhacirlerini ağırlıyordu. Bu mahal, her nasıl olmuşsa Bursa’nın her tarafına kangren gibi yayılan kat kat betonlaşmaya karşı kendini koruyabilmişti. Ancak bir at arabasının geçebileceği ölçüde ayarlanmış dar sokakları, farklı renklerde kireçle boyanmış, tek kat ya da en fazla iki katlı, omuz omuza dizilmiş -küçük de olsa- bahçeli, kerpiç ya da ahşap kagir evleri, hemen hepsinin önünde türlü türlü ve rengarenk çiçekler bulunan pencereleri, açık kapıların önünde oturup yarenlik eden kadınlar ve çevrelerinde oynayan çocukları ile bu eskimeyen mahalleler Bursa’nın kimliğini veren bir çok hatırayı, ince zevki ve onları var eden düşünce biçimlerini bugünün nesillerine taşıyabilmişti.     

Sonra Bursa Büyükşehir Belediyesi bölgeyi fark etti: 1999 depremi öncesinde, zayıf bir talimatname ile üstelik fay hattı üzerinde inşa edilmiş, yığınla çok katlı binaya sahiplik eden nice semt dururken; nüfusu az, merkeze yakın, rantı çok yüksek eskilerin yadigârı bu mahallelere kentsel dönüşüm getirmeye karar verdi.

Böylece, evvelinde betonarme müteahhitlerinin tenhalarda teker teker yıkıp katlettikleri geçmişten kalan hatıralara, herkesin gözü önünde üstelik -kendi tabirleri ile- “tarihi şehrin kalbinde” toplu katliam yapıldı. Öyle ki, Mevlana’nın dostlarından olduğu rivayet edilen, Horasandan geldiği düşünülen Hacı Menteş Dedenin 2 metre karelik mezarına bile merhamet edilmedi. Türbe ile birlikte çoktan yıkılmış camisinin son kalıntıları da dozerlerin paletleri altında kaldı.

Becerenler becerdi ve iş kotarıldı. Bölgede, hem deprem bölgesi hem sit alanı olması nedeniyle 3 katın üzerine bina yapılması yasak olmasına rağmen proje, mahalle sakinlerine önce 8, sonra 13 kat diye duyuruldu. Bittiğinde ise 24 adet 23 katlı dev blok Ulucami ve tarihi hanlar bölgesinin tepesine dikilmişti.

Böylece bu şehre, bu vatana, bu millete canları, kanları ve mülkleri ile hizmet edip, kıymet katmış, tarihini, aklını inşa etmiş, zevkini vermiş insanların hatıraları ve eserleri, binlerce yıla dayanan kültürle birlikte maddeden başa bir şeyde kıymet göremeyen rant lobisinin cür’etkarlığı ile yok edilmiş oldu.

Dönemin başbakanı Binali Yıldırım, "Bursa, İstanbul, Edirne gibi illerimizde medeniyetimiz, imar rantına her geçen gün yenik düşmekten kurtulamıyor”[1] diyerek meseleyi “rant ekonomisinin toplumun tarihine açmış olduğu bir savaş” olarak nitelendiriyordu.

Bir taraftan binaların çirkinlikleri, bir taraftan Bursa şehir kültürüne verdiği zarar, bir taraftan Bursa’nın bereketli ve bol alüvyonlu toprağının bu beton yığınlarını büyük bir deprem sırasında taşıyıp taşımayacağı tartışmaları politikacıları rahatsız edecek boyutlara erişince yeni Belediye Başkanı Alinur Aktaş Bey, “ucube” diye tanımladığı yapılar için pek fazla kimsenin gerçekleşebileceğine ihtimal vermediği bir vaatte bulundu:


“O konutları yıkacağım.”  

Ama dikilen ucubeleri yıkmaya kalkınca, karşımıza başka sorunlar dikilmeyecek mi? Mesela, o dairelerin satıldığı 3200 hanedeki yaklaşık 10 bin insanın düzenlerini darmadağın etmeyecek miyiz? Nereye gidecekler? Ya ödedikleri paranın akıbeti ne olacak?

Aşı Bıçağı   

Tuz Pazarından Kapalı Çarşı’ya doğru ağır ağır ilerliyorum. Sağlı sollu pazarcıların tezgâhlarına özenle dizdikleri elmalar, portakallar, mandalinalar, ayvalar, domatesler, yeşillikler insanın hem göz zevkini hem ruhunu okşuyor. Pazarcıların tonu yüksek çığırışlarına ve rahatça adım atmaya müsaade etmeyen kalabalığa rağmen, hissedilen, hiçbir AVM’nin veremeyeceği uhrevi hava, sanırım bu sokakları yüzlerce yıldır arşınlamış nice hikmet sahibi arifandan kalan, ancak zahiren fark edilemeyen kokuların, çevrede hala dolanmakta olan nazarlarının delili, diye düşünüyorum.

Vakit gelene kadar oyalanmak üzere girdiğim pazardan Tekke istikametine gitmek için Peynirciler Çarşısının önünde biriken kalabalığı aşıp Yiğitcedit Camiine doğru Cumhuriyet Caddesine sapıyorum. Caddeyi geçip Şehreküstü’ne doğru kıvrılmak üzereyken seyyar bir tezgâhın üzerinde tanıdık bir dosta rastlıyorum: Aşı bıçağı.

Az sonra 260 yıllık tekkenin ahşap kapısından içeriye süzülüp bahçe kısmına geldiğimde aşılanmış dut fidanlarını görünce bu hoş tesadüften keyf alıyorum. Henüz cebimde kendine bir yer edinmiş olan aşı bıçağını çıkarıp yanımdaki dosta tarife başlıyorum. Bizi görüp öteden beri tarım işlerine meraklı olan beyefendi yanımıza sokuluyor: “Limonu nasıl aşılıyorsunuz?” diye soruyor. Kendimi ispat etme fırsatı bulmanın keyfi ile anlatmaya başlıyorum. Dinleyicinin kıymeti, dikkati ve ilgisi şevkimi artırıyor.  

Araya bir de küçük eleştiri sıkıştırıyorum. Tutsunlar diye toprağa saplanmış çelikleri gösterip; “üst uçlarına macun sürerseniz daha iyi olur” deyip nasıl macunlanacağını anlatmaya girişiyorum.

Az sonra Tekkenin yan tarafındaki bahçeye geçince tam da benim anlattığım usulle üst uçları macunlanmış fideler karşıma çıkıyor.

- Efendim, bana anlattırdınız ama siz zaten biliyormuşsunuz.

- “Biliyorum” demeden bileni dinlemek lazım. İş bilen insanlardan öğrenilecek bir şeyler mutlaka vardır. İş bilen insanları dinlemeyi becerebilirsek büyük hatalardan ve özür dilemekle telafi edemeyeceğimiz zararlardan kurtuluruz, diyor. 

- İşi, dinlemesini bilenlere vermeli, diyorsunuz.

- Tam öyle değil! İşi, faziletli insanlara emanet etmeli. Fazileti varsa işi bileni de dinler zaten.

Eğer iş, becerip kotarana ya da cür’et edip yapana emanet edilirse ve onun fazileti yoksa,
menfaatleri olan hususta her kötülüğü yapar. Becerip kotarırken toplumu, toplum eden erdemleri, toplumu bir arada tutan değerleri dağıtır. Hak, adalet ve güven duygusunu tahrip ederek, halkı meyus (geleceğe dair ümitsiz) kılar.  

Kısa vadede iş çözer ama uzun vadede ekini ve nesli mahveder.

Erdemliyi bulmalı, erdemliyi. Cür’et edip kotaranı değil.

Derleyen: Ahmet Hakan Çakıcı
Şaban 1444     


[1] https://www.bursabakis.com/tokiyi-kim-yapti-iste-belge-211482h.htm


Devamını Oku »

Tekkeden Kerametler 20- Şeyhi Olmayanın Şeyhi

Yazar : Ahmet H. Çakıcı Tarih : 16 Mar 2008 4 yorum

İsmail Hakkı Bursevi – Şeyhi Olmayanın Şeyhi

-         

-          Şeyhi olmayanın şeyhi şeytandır”, diyorsunuz ama…

-          Haşa, iftiradır. Biz öyle bişi demiyoruz”, diye cevap verdi, yaşı ellileri aşmış olmasına rağmen saçı yeni yeni beyazlamaya başlamış, doğu şivesi ile konuşan beyefendi.

-          “Demiyor musunuz?” diyerek, istihza ile araya girdim. Bendeki gayrı ciddi tonu fark etmemezlikten gelerek, özendiği ciddiyetini muhafaza etmeye çalıştı;

-          “Biz Mürşidi olmayanın mürşidi şeytandır deriz, diye itirazımı karşıladı, gülümseyerek.

-          Ha, Kel Hasan! Ha, Hasan kel!.. Ne farkı var da itiraz ettiniz? Diyerek alttan alta istihzaya devam ettim.


Devamını Oku »

Dergahtan Kerametler 19: Anna Masala: Çay, Kavun ve Dondurma

Yazar : Ahmet H. Çakıcı Tarih : 15 Mar 2008 0 yorum

Behçet Kemal Çağlar, Anna Masala, Çetin Altan

Anna Masala, İtalyan-İspanyol karışımı bir ailenin çocuğu olarak İtalya’da dünyaya gelmiş.  Hanımefendi, dünyaca ünlü şarkiyatçı Ettore Rossı’nin son öğrencisi olarak ismini duyurmuş, Roma Üniversitesinde Türkoloji dalında öğretim görevlisi iken 1980 yılında “Ordinaryüs Profesör” unvanını almış.

“Ben, Manevi olarak Türküm” diyen Anna Masala’nın ismini ilk kez, Bursa’da verdiği konferansa katılmış bir arkadaşın anlattığı hatırası ile duydum. Dinlediğimde çok hoşuma giden bu hatıra aklımda kaldığı kadarı ile şöyle idi:[1]

Anna Masala, bir tercüman ile Nurettin Cerrahi Tekkesinin postnişini Muzaffer Özak Efendinin yanına gidiyor ve sebeb-i ziyaretini “müridanı arasına katılma isteği” olarak ifade ediyor. Muzaffer Efendi:


Devamını Oku »

Tekkeden Kerametler- 18- O isterse küffarın eli ile korur.

Yazar : Ahmet H. Çakıcı Tarih : 14 Mar 2008 0 yorum

Bir Haber: Mevlid’in en eski nüshası ABD’de bulundu[1].

Eserin bulunduğu Michigan Üniversitesinin Kütüphanesindeki kayda göre eser II. Abdülhamit Han’ın özel kütüphanesinden çıkmış. Ancak Mevlid-i Şerif’in padişahın özel kütüphanesinden çıkıp Amerika’ya nasıl gittiği bilinmiyormuş.

Devamını Oku »

Tekkeden Kerametler 17- Yahudi Mezarlığı

Yazar : Ahmet H. Çakıcı Tarih : 13 Mar 2008 0 yorum
Bir haber düştü önümüze; 
“İstanbul Hasköy’de Yahudi mezarlığına gece gelen çocuklar, onlarca mezar taşını tahrip etti.”[1]

Türkiye Hahambaşılığı Vakfı’nın olayı basına duyurmasının ardından İçişleri Bakanı Süleyman Soylu olayın iki failinin gözaltına alındığını duyurmuş. İstanbul Valiliği ise olay
ın 5 çocuk tarafından gerçekleştirildiğinin tespit edildiğinin açıklamasını yapmış.

CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu, Türkiye Musevileri Hahambaşı’sı İsak Haleva’yı telefonla arayarak geçmiş olsun dileklerini iletmiş.


Devamını Oku »

Dergah'tan Kerametler 16- “Dâvûd-i Kayserî'yi Kim Dinler?

Yazar : Ahmet H. Çakıcı Tarih : 12 Mar 2008 0 yorum

Dâvûd-i Kayserî’yi Kim Dinler?
Dergâha ilk kez gelen beyefendi, tarihi mekânın uhrevi havasından etkilenmiş, üzerine bir edep bir ağırlık sinmişti. Gözlerini bir taraftan görülmemiş hiçbir şey bırakmamak istermiş gibi dikkatle ağır ağır çevrede gezdirirken bir taraftan da içinde bulunduğu atmosferi içine çekip, her gittiği yere götürmek istermiş gibi burnunu yukarı kaldırmış derin derin nefes alıyordu: Aniden hayıflanmaya yakın bir ses tonu ile  kemalat zamanına erişmiş Beyefendiye:
“Şehir dışında olduğumuz için bizim imkânımız yok ama sanırım halkanıza katılmak, derslerinizde bulunmak, öğüdünüzü dinlemek isteyen çok oluyordur” deyince;

Devamını Oku »

Dergah'tan Kerametler 15- Yunan'ı Anlıyorum / Eşrefoğlu Rumi

Yazar : Ahmet H. Çakıcı Tarih : 11 Mar 2008 1 yorum

Dost meclisindeki Karadenizli olan arkadaş, az önce Facebook’ta paylaştığı mesajı okudu: “TV’ler zamanın büyücüleri: Onun istediği gibi giyiniyor, onun istediğini beğeniyor, ona göre çocukları yetiştiriyor, ev döşüyor, birbirimize hitap ediyoruz. Onun konuş dediklerini konuşuyor, onun savunduklarını savunuyor ve tebliğ ediyoruz. Üstelik bunların kendi düşünce mahsulü fikirlerimiz, beğenilerimiz olduğunu sanıyoruz. Bu yolla en saçma, en sapkın kelimeler içimize girip yayılabiliyor. Ancak TV’den bize zorlanan bu terbiyeyi garipsemiyor, yadırgamıyoruz. Televizyon Hz. Musa’nın büyücülerinden çok daha maharetli bir büyücü.”

Kelime biter bitmez Burdur Yörüğü olan, kalp gözü açık karayağız beyefendi: “Benim büyük annem televizyona sırtını dönerek otururdu. ‘Onlar seni görmüyor’ denilince de ‘Ben onları görüyorum ya. Gözlemek de günahtır!’ derdi.”

Bingöllü bir Kürt olan diğer arkadaş geniş bıyıklarını çekiştire çekiştire, “Babamın bibisi (halası) gelirdi bize, o da TV’ye arkasını döner otururdu. Ekrandan tarafa dönüp bakmazdı” diye onayladı onu.


Devamını Oku »

Dergahtan Kerametler 14- Kalkınca Kahramanlık İster!

Yazar : Ahmet H. Çakıcı Tarih : 9 Mar 2008 1 yorum

Poyraz, kâh parlayarak kâh sakinleşerek kararsızca etrafımızda dolanıyor. Kuzey doğu istikametinden getirdiği, kalın giysilerimize rağmen içimize işleyen soğuk rüzgârlarla, sanki ceplerimizden çıkarmaya korktuğumuz ellerimizle bizden rahatsız olmuş gibi, bizi bulunduğumuz yerden söküp atmaya çalışıyor. Güneş doğalı 1 saat kadar olmuş olmasına rağmen mart ayazının soğuğu henüz kırılmış değil.

Devamını Oku »

Dergâhtan Kerametler 13- Yük Almaya Mı Geldin?

Yazar : Ahmet H. Çakıcı Tarih : 2 yorum

Gelin diyelim şevk ile lailahe illallah
Aşkla sıdk-ü zevk ile lailahe illallah

Su bidonlarını taşımak için beyefendi ile çekişiyorlar. İlle de ağır bidonları o alacak.

-          Efendim, müsaade ediverin.
-          Sizin vücudunuz alışık değildir. Lütfen siz müsaade edin.
İlerden birileri sesleniyor:
-          Efendim, İstanbul’dan bir grup gelmek için “Müsait midir?” diye soruyorlar. Beyefendi:
-          Nedenini söylediler mi? Yük almaya mı, yük olmaya mı geliyorlarmış?
-          Anlamadım efendim!
-          İnsanlar genelde birinin yanına giderken, kendi sırtlarındaki yükü onun sırtına atıp, kaçmak için giderler. O’nun sırtındaki yüke el atayım diye gitmezler!


Devamını Oku »

Dergâhtan Kerametler 12– Deli Ayten

Yazar : Ahmet H. Çakıcı Tarih : 5 Mar 2008 2 yorum

-   Delikanlı pat diye;
- "Üstadım! Bursa’nın altı evliya, üstü eşkıya dolu” diyorlar. Bursa’nın evliyaları neden yer altına çekildiler. Niçin artık onları görmüyoruz?” diye sorduğunda sanırım çok farklı bir cevap bekliyordu.

Beklediği türde bir cevap alamadığı gibi, tam aksine neredeyse azarlar, adeta hesap sorar tonda; sorusuna, soru ile cevap alıyor:

     - Niçin arıyorsunuz onları?


Devamını Oku »

Dergâhtan Kerametler 11- Abdülkadir el-Cezairî Ve Said’den Şaki çıkarmak

Yazar : Ahmet H. Çakıcı Tarih : 4 Mar 2008 1 yorum

1830 yılında Fransızlar Cezayir’e girdiklerine Cezayirli kabileler birleşerek kendilerine liderlik için Kadir’i Şeyhi Muhiyiddin Efendiyi seçerler; ancak o, daha sonra Cezayir’in büyük kahramanı olacak oğlu Abdülkadir’i işaret eder. Çok kısıtlı imkânlar ile çok zor şartlar altında harika işler başaran, defalarca kendisinden kat be kat üstün Fransız kuvvetlerini bozguna uğratan Abdülkadir el-Cezairî 15 yıl bil fiil savaştıktan sonra 1847’de Fransızlara esir düşer.

Osmanlıların araya girmesi ile 4 yıllık esaretten sonra Bursa’ya getirilen Abdülkadir el-Cezairî Bursa’da daha sonra kendi ismi verilen sokaktaki bir evde misafir edilir. Yanında getirdiği validesi bu dönemde vefat eder ve Bursa’da sırlanır.  Bu süreç içinde kendisi gibi Kadiri tarikinden olan bir dergâha da dönem dönem misafir olur. 3 yıllık misafirliğin ardından 1855 yılında Bursa’yı yerle bir eden ve “kıyametis-sugra” (küçük kıyamet) diye anılan depremin ardından önce İstanbul’a sonra Lübnan’a oradan da Şam’a gider.


Devamını Oku »

Dergâhtan Kerametler 10- Meczuptur!

Yazar : Ahmet H. Çakıcı Tarih : 2 Mar 2008 1 yorum

Sütlüce semti, İstanbul’da Haliç Köprüsü’nü Eyüp Sultan istikametine doğru geçince hemen sağda kalan denize nazır semtin ismi. Bu semtte, görenlerin hayran kalacağı muhteşem güzellikte bir Tekke var.

1785 (Hicri:1199) tarihinde inşa edilen Tekke'nin birkaç farklı ismi vardır. Bânisi (inşa edeni)  Hasîrîzade Şeyh Mustafa İzzî Efendi’ye atfen “Hasîrîzade Tekkesi”;


Devamını Oku »

Dergâhtan Kerametler 9- Hata Gören Gözler.

Yazar : Ahmet H. Çakıcı Tarih : 1 Mar 2008 0 yorum

İş, bana teklif edildiğinde çok hevesli değildim. Kendimce, hevesli olmamamın anlaşılır sebepleri de vardı: İlk olarak ben zaten iki işi birden yapmaya çalışan,  vakti pek de müsait olmayan biriydim. Bir taraftan 6-7 dönüm muz bahçesine bakıyordum, bir taraftan da hediyelik eşya dükkânında esnaflık yapmaya çalışıyordum. Üstelik Osmanlıcaya hiç aşina olmadığım gibi, Türkçeye de hâkim değildim. Ne gramerden anlıyordum, ne noktalama işaretlerinden. Bizimkisi resmen cahil cesaretiydi.

Devamını Oku »