KeşküL - Ahmet Hakan Çakıcı

Önceki Yazı : Selam 9- İlahlasma Güdüsü -3- Adavet.html

Aynadaki İkinci Yüz – Tanrılaşma Temayülü-9 (4) - Riya

İnsanın Tanrılaşma eğiliminin 7 unsurundan bahsetmiştik. Kibir, Adavet, Ucub, Riya, Buğz, Hırs ve Tamah. Bunlar İslam Medeniyeti terbiye usulünün ana kelimelerindendi. Son yüzyılda Müslüman toplumlara dayatılan Batı Medeniyeti eğitim ve düşünüş biçimleri ile bu kelimeler ve bu kelimelerden sadır olan davranış biçimlerinin unutulduğundan, unutturulduğundan bahsedip “adavet” ve “ucub”un üzerinde bir miktar konuşmuştuk. Devam edelim. 

“Mü’min, Mü’minin aynasıdır.”

Hadiste bahsedilen aynada görülen yüz, kimin yüzü?

Aynadaki ilk silüet El Mü’min olan “Aziz Allah’ın yüzüdür.” Aziz Allah, Mü’minlerin ilkidir.[i]  (Ş. Yeşil)

Mü’minin (kulun) aynaya yansıyan silüeti “El Mü’min”in (Allah’ın) silüetidir.

Mü’mine bakanlar El Mü’min’i (Allah’ı) görürler. Mü’min de aynaya baktığında Allah’ı görür.

Aynaya yansıyan Aziz Allah’ın cemalidir. Görülmeye değer tek yüz Allah’ındır.

Elbette zahirden bahsetmiyoruz. Sıfatlardan bahsediyoruz.

Allah Adildir, Mü’min’e bakan Allah’ın adalet sıfatını görür. Allah merhamet sahibidir. Mü’min’e bakan merhameti görür. Allah kerem sahibidir, cömerttir. Cömertlik, Mü’min’de görünür. Allah doğrudur. Doğruluk Mü’min’de görünür. Edeb, fazilet, ilim, hikmet, basiret hepsi Allah’ın sıfatlarıdır. Onlar Mü’min’de cisme bürünür, görünür.  

El Mü’minin sıfatları mü’min de görünmüş, Mü’min, Mü’minin aynası olmuştur.

Allah’ın kokuşmuş çamura (insana) üflediği kendi ruhundan[ii] nuru, kulunda görünmüş belirgin olmuştur.

Kokuşmuş çamur, hayrın, iyiliğin, güzelliğin kaynağı Allah’tan nurunu alıp, kendini süslemiş Mü’minleşmiştir.

Devesinin üzerindeyken çubuğunu düşüren Hz Resul’e, “Neden zahmet ediyorsun. Söyle biz sana verelim” diyen sahabeye; “Ben, sizi bana hizmete çağırmaya gelmedim. Hak’ka hizmete çağırmaya geldim.” Demesi, Mü’minin, El Mü’min’i işaret etmesi, yansıtması, hatırlaması, unutmamasıdır. Aynaya ikinci bir yüzün (şahsi menfaatin) gölgesini düşürmemesidir.

Mü’min, El Mü’min’in yüzü suyu hürmetine amel eder.

O’nun yüzünün hatırı vardır.

O’nun hatırı yeter.

Aynadaki yüz ile aynaya bakanın yüzü birbirine eş değilse, aynada “iki yüz” olur.

Aynada Allah’ın yüzünün yanında beliren ikinci yüze “riya” denilir.

İlk yüz Allah’ın, ikinci yüz kişinin kendi yüzüdür. Allah’ın yüzü aynada asılı kalmış, kişi kendi yüzünden (enesinden, egosundan, beninden) vazgeçmemiştir.

Allah’ın yüzü kulun yüzüne biçim vermemiştir.

Riyakar için Allah’ın yüzü (ismi, kelimeleri) oltanın ucundaki yemdir. Ahaliyi avlamada kullanılır.[iii]

O, sahte ördek sesiyle yabani ördekleri çağırıp avlayan avcıdır. Allah, Allah inlemeleriyle, Hak, adalet feryatları ile kandırdıklarını tuzaklara düşürür.

Allah’ın rızası için başlayan ilişkilerin sonunda sağlanan riyakarın rızasıdır (mefaati).

Allah rızası ile riyakarın rızası birbirine karışır. Nerde Allah’ın yüzü (rızası) başlıyor, nerde riyakarın yüzü (rızası) bitiyor belli değildir.

Riyakar; sosyolojik, psikolojik veya ekonomik çıkarının olmadığı yerde yoktur.

O’nun hatırı yetmez. Benim de hatırımın alınması gerekir. Der.

Çıkarı olmadan hayır işlemez.

Kendisi konuşmayacaksa dinlemez.

Fikri, grubu, cemaati, hizbi öne çıkmayacaksa destek vermez.

Riya, ahaliye Allah’ın yüzünü gösterip avlanma sanatıdır.

           

                                                                                                          Ahmet H. Çakıcı